intro
Tegenover ‘mijn stoel’ heb ik een aandachtswand ingericht. Centraal staat een schilderij van de Emmaüsgangers op weg naar Santiago, een ets van de breking van het avondbrood, de met het verhaal beschilderde paaskaarsstomp, die voor het eerst brandde toen ik eens samen met een andere belijdeniscatechisant een student door onderdompeling doopte, een beeldje van St. Jacobus, Franciscus en een Taizékruis…. Op 1 juni voegde ik iets aan die aandachtwand toe.

Waarom deed ik dat?
Die dag verdroot mij een kolom in mijn krant. De schrijver schreef wat laatdunkend ‘over de jongens en meisjes van Extinction Rebellion’ die de A12 blokkeerden. Ik ben zo’n jongen die samen met de meisjes van XR in de Geest die middag aanwezig was op de A12. Wie het boek Aktie in Twente las, zal dat niet verbazen.
Ze ‘bedoelen het goed’, schreef hij vaderlijk: ‘ze willen de fossiele wereld in een duurzame zien veranderen en strijden dus de goede strijd.’ De schrijver kon zich niet voorstellen dat zijn dochters in bikini mee zouden doen met het ‘natdansen’. Want ze zijn daarvoor ´te rationeel’. ‘Niet dat ze niet over het klimaat bezorgd zouden zijn: ze hebben allebei jonge kinderen en kunnen ook flink ongerust zijn over de toekomst van hun kroost. Maar ze weten ook, dat (…) dit, hoe rechtvaardig ook het eisen van het einde van fossiele subsidies in Nederland is, een voetnoot zal blijken in dit mondiale CO2-schandaal.’

Heeft demonstreren zin?
De schrijver kreeg veel kritiek, omdat hij vond dat XR door hun burgerlijke ongehoorzaamheid ‘helpt de rechtsorde te destabiliseren’. Een hooggeleerde maakte hem duidelijk, dat burgerlijke ongehoorzaamheid juist de democratische rechtstaat respecteert. Daarmee wil men geweldloos met acceptatie van straf, juist de rechtstaat corrigeren.
Wat mij trof en bewoog was, dat hij die aktie slechts ‘een voetnoot’ bij het verhaal van de wereldramp vond én dat zijn rationele dochters daaraan niet mee doen. Het is m.i. juist verademend, dat er nu eens niet alleen gedemonstreerd werd uit eigenbelang (= nakroost), maar vooral voor hen, die meer dan wij, zullen lijden en doodgaan in de wereldcrisis.
Bovendien is het niet waar, dat verzet hooguit een voetnoot is. De Angolakoffie verdween uit de AH-schappen en de UT-kantine; de Apartheid in Zuid-Afrika viel in duigen óók door massief verzet en internationale boycot. Maar de atoomwapens verdwenen niet uit Nederland, UCN en Thales (voorheen Hollandse Signaal) bloeien, vluchtelinggemaakten kosten voor de ruilhandel €20.000 per stuk en een miljard voor de gevluchten naar Tunesië samen. Is het machteloze verzet mislukt?

De toevoeging aan mijn geloofswand
Die avond legde ik tussen mijn verbeeldingen vier boeken, die mij steeds weer vergezellen.
Allereerst Dorothee Sölle, Mystiek en verzet. Aan het slot laat ze in 150 bladzijden met concrete voorbeelden zien, dat precies die éénheid van Mystiekgeloof en daadwerkelijk Verzet nooit vergeefs is, ook als je niet wint en zelfs je leven daarbij verliest.
Het begint er mee, dat we als het maar enigszins mogelijk is leren leven, alsof we in een bevrijde wereld leven, zoals Maria én Martha. Dat is onmogelijk en vraagt dus vandaag verzet vanuit onverwoestbare hoop. In een door marktdenken beheerste wereld wordt alles beoordeeld naar het succes en de geldwaarde. ‘Maar het criterium voor mijn gedrag, verzet en solidariteit kan niet het ‘resultaat’ zijn. Dat zou betekenen, dat ik nog altijd moet dansen naar het pijpen van de machthebbers.
Daarna legde ik ook Verzet en Overgave, brieven uit de gevangenschap van Dietrich Bonhoeffer er bij. Een mislukte theoloog, die werd opgehangen kort voor het einde van Hitlers macht. En natuurlijk nam ik ook Roger Schütz mee. Na de opvang van Joodse kinderen begon hij met een paar vrienden de communauteit van Taizé. Hij leefde in de ‘dynamiek van het voorlopige’ en de eenheid van ‘contemplatie en strijd’. Over heel de wereld leven al veertig jaar broeders mee met de armen: liefde, gebed, zorg en solidariteit als verzet.
Bovenop kwam mijn minibijbeltje met handtekeningen, gekregen kort na de oorlog van leden van Jeugd en Evangelie. Want in dat boekje staat het verhaal van Jezus uit Nazareth. Hij vierde met zijn vrienden een liturgie met een demonstratieve tocht op een ezel naar het centrum van Jeruzalem.
Toen hij vanaf de Olijfberg de stad zag liggen, huilde hij. Want hij voorzag haar ondergang. Logisch: ze wilden niet radicáál transiteren of te wel bekeren. Burgerlijk ongehoorzaam smeet hij daarna de kapitalisten de tempel uit en tekende daarmee zijn eigen doodvonnis. Het mocht niet baten: zeventig jaar na zijn geboorte was Jeruzalem een puinhoop.

Was Jezus een verliezer (loser) en was zijn droom maar een voetnoot in de geschiedenis? Wie zal het zeggen?